به بهانۀ انتشار آلبوم مجاز و گذار: وضعیت کثرتگرایی
آلبوم مجاز، پس از یک دهه انتظار امروز منتشر شد. از شما چه پنهان اگر یک دهه پیش مرا پیدا میکردید و از من میپرسیدید که آهنگ زیرزمینی چیست، میگفتم یک چیزی است که جوانهای لاابالی و موسیخسیخی میخوانند و محتوای شیطانپرستانه دارد. نه آن موقع کوتهنظر بودم و نه الان لاابالی شدهام؛ بلکه شرایط در این یک دهه خیلی تغییر کرده. مرور کنیم؟ باشد! ده سال پیش یادتان میآید بحثهای سیاسی دربارهی سبز و قرمز و اینها بود؟ همه زیر پرچم ایران بودیم و اعتراضها به نتیجهی صندوق رای بود. فکرش را میکردید که جریانهای سیاسی در این ده ساله اینچنین از یکدیگر فاصله بگیرند؟ آنقدری که فقط جواب یکدیگر را باتوم و کوکتل مولوتوف بدانند و حتی جهانهای فکری متفاوتی پیدا کنند؟ اصلا گذشته را بیخیال! فکرش را میکردید که در سال اخیر، اعتراضی اینچنین گسترده و براندازانه، کل کشور را فرابگیرد؟ اگر این را به خارجیها نسبت میدهید پس هنوز ایران عزیز را نمیشناسید. در کنار این، آیا فکرش را میکردید که برای کشته شدن یک سردار نظامی راهپیمایی میلیونی برگزار شود؟ اگر این را به جیرهخورهای نظام نسبت میدهید پس هنوز ایران عزیز را نمیشناسید. اگر هر یک از این دو را باور نمیکنید، پس ایران متکثرِ امروز را نشناختهاید. اما این تکثری که در این ده ساله بهوجود آمده، وابسته به تحولات دیگری بوده: باورتان میشود که تا سال هشتاد و نه فقط شش شبکه در صدا و سیما داشتیم؟ یادتان میآید که ماهوارهها را با چه زحمتی نصب میکردید و بعد استرس مامور داشتید؟ ماهواره تازه اول تکثر بود. گوشیهایمان هوشمند شد و بعد اینترنت دار شدیم. در شبکههای اجتماعی مراوده پیدا کردیم. کانال زدیم و در واقع خودمان رسانه شدیم. رسانهی «رسمی» ضعیف شد. موسیقی زیرزمینی سالها پیش به این دلیل زیرزمینی خوانده میشد که «غیررسمی» بود و غیررسمی بودن چیز عجیبی بود! اما شرایط در این دهساله تغییر کرد و من و شما و قمر و سپهر و بهزاد هم میتوانستیم بدون مجوز ارشاد در کانالهای خودمان موزیک منتشر کنیم. حالا ما رسانهها را شکل میدهیم و اکنون در نقطهای هستیم که برای آینده تصمیم بگیریم: آیا باید شکلهای کثرتیافتهی یکدیگر را بپذیریم یا شکلهای زشت یکدیگر را نابود کنیم؟ برایم تلخ است که بگویم در جهانی که ترامپ و برگزیت و احزاب ملیگرا در حال قدرت گرفتن هستند، کثرتگرایی اینقدر شکننده شده باشد. بنابراین اشتباه میکنید اگر تکثرگرایی را وضعیت حتمی جهان آینده بدانید. مصداق دوگانه پذیرش/عدم پذیرش تکثر در سال نودونه، آلبوم مجاز هیچکس و گذار بهرام است.